Bezpłatna wiedza prawna

Spółka cywilna – wady i zalety

Temat związany z prowadzeniem działalności gospodarczej w formie spółki trzeba zacząć od wyjaśnienia podstawowej kwestii, czyli rodzajów spółek, funkcjonujących na rynku. Najważniejszy podział to podział na spółkę cywilną i spółki prawa handlowego. Podział ten wynika nie tylko z tego, że przepisy dotyczące spółki cywilnej są umiejscowione w kodeksie cywilnym, a pozostałe – w kodeksie spółek handlowych, ale przede wszystkim z tego (i to warto zapamiętać), że spółka cywilna nie posiada odrębnej podmiotowości prawnej, w przeciwieństwie do spółek prawa handlowego. Spółka cywilna to po prostu umowa pomiędzy wspólnikami lub – inaczej mówiąc – sformalizowany sposób współpracy pomiędzy przynajmniej dwoma przedsiębiorcami.

Założenie spółki cywilnej – na co zwrócić uwagę?

Poniżej opisując wady i zalety spółki cywilnej, będę wracał do kwestii braku podmiotowości – jest to bowiem kwestia bardzo brzemienna w skutki i ryzyka. Można w skrócie powiedzieć, że spółka cywilna nie ma nic swojego (nie ma swojego majątku, nie ma swoich umów, zobowiązań itp.).
A oto poszczególne istotne elementy, na które zwracamy uwagę klientów, doradzając lub odradzając założenie spółki cywilnej:

  1. brak wymaganego prawem kapitału założycielskiego,
  2. brak możliwości sprzedaży udziałów w spółce cywilnej, możliwe problemy w przypadku planowania zmian w gronie wspólników (zmiana wspólnika, jak również wejście nowego wspólnika wymaga aneksowania umowy spółki),
  3. wspólnik spółki cywilnej – o ile jest osobą fizyczną – odprowadza składki ZUS analogicznie jak to ma miejsce w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej (możliwy jest wybór czy składki płaci spółka jako płatnik, czy wspólnik samodzielnie), wspólnik taki może też korzystać z ulg w składkach analogicznie jak przedsiębiorca jednoosobowy (np. tzw. ulga na start),
  4. wspólnik spółki cywilnej osiągający zysk z tej spółki, płaci swój własny podatek dochodowy (PIT albo CIT), spółka cywilna jako taka nie płaci „swojego” podatku dochodowego, a więc zyski osiągane w spółce cywilnej nie są podwójnie opodatkowane,
  5. spółka cywilna jest odrębnym od wspólnikiem podatnikiem VAT, możliwe jest zwolnienie z VAT
  6. kluczową kwestią w spółce cywilnej jest odpowiedzialność wspólników za zobowiązania – ma ona charakter tzw. odpowiedzialności solidarnej, co oznacza, że wierzyciel może dokonać wyboru w stosunku do którego ze wspólników spółki prowadzi działania windykacyjne – dług spółki nie dzieli się więc między wspólników, mogą oni odpowiadać swoim majątkiem za zobowiązania spółki,
  7. zazwyczaj wspólnicy występują w obrocie w i reprezentują spółkę samodzielnie (w praktyce nie ogranicza się praw wspólników, mają oni równe prawa w obrocie, w przeciwieństwie np do spółki z o.o., gdzie decyzyjność jest po stronie wspólników posiadających większość w kapitale zakładowym spółki), spółka cywilna wymaga więc dużego zaufania między wspólnikami – z przepisów kodeksu cywilnego praktycznie nie wynikają zasady wewnętrznych stosunków między wspólnikami,
  8. wejście spadkobierców do spółki jest możliwe tylko jeśli umowa spółki tak stanowi,
  9. spółka nie prowadzi co do zasady pełnej księgowości, o ile nie przekracza wysokich progów przychodów i o ile jej wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, nie ma też obowiązku rejestracji w KRS i nie ma obowiązku protokołowania swoich zgromadzeń czy też czynności takich ja zmiana umowy spółki u notariusza,
  10. w trakcie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku, a wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału,
  11. wystąpienie ze spółki i jej likwidacja są problematyczne i długotrwałe w sytuacji, gdy nie ma zgody między wspólnikami,
  12. w przypadku sporu między wspólnikami jego rozwiązanie jest problematyczne, ponieważ przepisy kodeksu cywilnego, jak również popularne w obrocie wzory umów spółki cywilnej są bardzo skąpe i ogólnikowe.

Spółka cywilna – dla kogo?

Dla jakich biznesów zwykle doradza się założenie spółki cywilnej? Są to zwykle mniejsze działalności, z niskim ryzykiem obciążenia majątku prywatnego wspólników, nierzadko są to firmy rodzinne. Jest też wiele podmiotów założonych w latach dziewięćdziesiątych, kiedy forma ta (jako stosunkowo prosta) była popularna.

Przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę komandytową

Spółkom cywilnym, które rozwinęły swoją działalność, często doradzamy przekształcenie w kierunku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki komandytowej. Obecnie dzięki znowelizowanym przepisom kodeksu spółek handlowych, przekształcenie takie jest uproszczone. Dla naszych klientów rozwiązanie takie okazało się dobrym sposobem na „uwolnienie” od problemów i ryzyk, jakie ponosili w związku z rozwojem ich firm, które zakładali w formie spółki cywilnej.
Klientom zawsze zwracamy uwagę na bardzo ryzykowną konstrukcję solidarnej odpowiedzialności.
W kolejnych wpisach opiszę wady i zalety spółek kapitałowych, które lepiej nadają się do większych i bardziej ryzykownych przedsięwzięć.

BLOG KANCELARII

Zobacz również

E-mail:
kancelaria@cmm-kp.pl